Anadolu'da Görülen Çekirge İstilaları ve Halk Üzerindeki Etkisi (1914-1945)

Anadolu’da çok eski devirlerden beri pek çok çekirge istilası yaşanmıştır. Görenlerin kara bulutlar gibi gökyüzünü kararttığını söylediği çekirge sürüleri, ortaya çıktıkları yerlerde bütün ekinleri kısa sürede tüketmiştir. Söz konusu istilaların etkisi Anadolu halkı üzerinde çok ağır olmuştur. Geçimini topraktan sağlayan köylünün ekinleri, istila senelerinde mahvolmuş, üretim- deki azalmayla birlikte ülke genelinde yaşanan iaşe sıkıntısı, özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında daha da vahim bir hal alarak iaşe buhranına dönüşmüştür. Köylü halk, çekirge felaketini kıtlıkla eşdeğer tutmuştur. Yaşam koşulları zorlaşmış, fiyatlarda fahiş artışlar meydana gelmiş, bu durum karaborsa ortamının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu aşamada devreye giren fırsatçılar, vurguncular zaten kıtlıkla baş etmeye çalışan halkın yaşam mücadelesini daha da zorlaştırmıştır. Öyle ki Anadolu insanı kıtlık ve açlıkla mücadeleden bıkıp, zaman zaman başka yerlere göç etmeyi bile yeğlemiştir. Halk istilalar karşısındaki çaresizliğini, bazen türkü yakarak, bazen de halı ve kilimlere motifler işleyerek anlatmaya çalışmıştır. Ancak en etkili ve kalıcı olanı gönüllere işleneni olsa gerek, yüzyıllar boyunca bu istilalar unutulmamış, toplum hafızasında silinmeyecek derin izler bırakmıştır.

ÖN SÖZ

TABLOLAR ve HARİTALAR

FOTOĞRAFLAR ve ŞEKİLLER

KISALTMALAR

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇEKİRGE TÜRLERİ

I. Fas Çekirgesi (Dociostaurus maroccanus)

A. Fas Çekirgesinin Anadolu'da Yayılış Alanları

II. Çöl (Sudan) Çekirgesi (Schistocerca gregaria)

A. Çöl (Sudan) Çekirgesinin Anadoluda Yayılış Alanları

III. Italyan Çekirgesi (Calliptamus italicus)

A. İtalyan Çekirgesinin Anadoluda Yayılış Alanları

İKİNCİ BÖLÜM

ANADOLU'DA GÖRÜLEN ÇEKİRGE İSTİLALARI

I. (1914-1918) I. Dünya Savaşı Yıllarında Çekirge İstilaları

II. (1919-1923) Milli Mücadele Döneminde Çekirge İstilaları..

III. (1924-1930) Yılları Arasında Çekirge İstilaları

A. Çekirge Mücadelesine İlişkin Yapılan Kongre ve Konferanslar

IV. (1931-1938) Yılları Arasında Çekirge İstilaları

V. (1939-1945) II. Dünya Savaşı Yıllarında Çekirge İstilaları....

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÇEKİRGE MÜCADELE TEŞKİLATI

I. Mücadele Teşkilatının Kuruluşu

II. Çekirge Kanunları

A. 1 Teşrinisani 1328 (14 Kasım 1912) Tarihli Çekirge Kanunu

B. 7 Mart 1332 (20 Mart 1916) Tarihli Çekirge Kanunu

C. 26 Mayıs 1926 Tarihli Çekirge Kanunu

III. Çekirge ile Mücadelede Görev ve Yükümlülükler

A. Çekirge Komisyonlarının Oluşturulması

B. Çekirge Mücadele Memurları

1. Müfettişler

2. Müdürler

3. Zabitler

4. Muakkibler ve Çavuşlar

5. Ambar Memurları

6. Muhtar ve İhtiyar Heyeti

IV. Çekirge ile Mücadelede İstihdam Edilen Unsurlar

A. Halk

B. Amele Taburları

C. Askeri Birlikler

D. Mektep Öğrencileri

E. Mahkûmlar

V. Çekirge ile Mücadelede Ödüllendirme ve Cezalar

A Ödüllendirme

B. Cezalandırma,

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÇEKİRGE İSTİLALARINA KARŞI MÜCADELE YÖNTEMLERİ

I. Mücadele Yöntemleri

A. Yumurta Devresinde Mücadele

1. Yumurtaların Toplattırılması

2. Yumurtalı Alanların Sürdürülmesi

3. Yumurtalı Alanların Çapalanması

4. Bulaşıcı Hastalıkların Sirayet Ettirilmesi

B. Sürfe Devresinde Mücadele

1. Basit Usuller

a. Vurarak Öldürme

b. Çekirgelerin Çukura Gömülmesi

c. Gürültü ve Dumanla Uzaklaştırmak

d. Kelebek Tutmaya Mahsus Ağlar Vasıtasıyla Tutmak

2. Topyekün Mücadele (Nefır-i Âmm)

3. Çarşaf Usulü

4. Çinko Levha Usulü

5. Çekirgeli Alanların Yakılması

6. Sığırcık Kuşları ve Leylekler ile İmhası

7. Kimyasal Mücadele

a. Zehirli Yemler

b. Pülverizatör Usulü

8. Suda Boğma

9. Diğer Usuller

BEŞİNCİ BÖLÜM

ÇEKİRGE İSTİLALARININ DEVLET ve HALK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

I. Çekirge İstilalarının Halk Üzerindeki Etkisi

A. Kıtlık

B. İç Göçler

C. Pahalılık ve Karaborsa

II. Halka Yapılan Yardımla

A. Yemeklik, Tohumluk ve Para Yardımı

B. Borç İndirimine Gidilmesi

III. Çekirge istilalarının Ülke Ekonomisine Etkisi

A. Vergilerin Toplanamaması

B. Hayvan Darlığı

SONUÇ..

KAYNAKÇA

DİZİN

EKLER