Batıya Açılan Pencere Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı 1868-2018

15. yüzyılın sonlarından itibaren İstanbul’a dair kayıtlarda bir saray mektebi olarak adı geçen Galata Sarayı Ocağı, kentin ibadethaneler dışında işlevi değişmeden günümüze kadar gelebilmiş tek kuruluşu. II. Bayezid ile Gül Baba karşılaşmasına dayanan kuruluş efsanesinden bu yana aynı adla anılan yapılar bütünü, zamanla merkezinde bulunduğu semte de adını vermiş. Kısa süreli medreseleşme uygulamaları dışında, tarihi boyunca saraya ve orduya vasıflı insan kaynağı yetiştirme amaçlı kullanılan, 19. yüzyılın ortalarından itibaren batılı eğitim standartlarının benimsendiği pilot uygulamaların merkezi olarak askeri ortaokul ve tıbbiyeye dönüşen yapı, Fransızca tedrisat ve Batı normlarının eğitim sistemine eklemlenmesi gibi öncü denemelere sahne oldu.

1868 yılında, Abdülaziz’in Fransa İmparatoru III. Napoléon’la kurduğu yakın ilişki sonucu hükümetin iki etkili bakanı Âli ve Fuad paşaların girişimiyle projelendirilen Mekteb-i Sultani (Lycée Impérial Ottoman da Galata Serai) ise Avrupa’nın en ileri standartlarına sahip bir orta öğretim kurumu olarak tasarlanarak hayata geçirildi. Laik eğitimin de ilk örneği sayılabilecek olan bu yeni tasarım, açılışından itibaren rağbet gördü ve 1871 yılından itibaren verdiği mezunlarla yenilikçi bir eğitim geleneği oluşturdu.

Günümüzden yüz elli yıl önce Mekteb-i Sultani’yle yaşanan dönüşüm, gerek Osmanlı Devleti’nin son döneminde, gerekse 1923 yılında Galatasaray Lisesi adını aldıktan sonra, kurumun simgeleşip, öğrenci ve mezunlarına sosyokültürel bir üst kimlik sağlamasına yol açtı.

Sergi, 1868’den bu yana süren bir nitelikli insan yetiştirme vizyonundan kesitler sunarak, bir kamu kuruluşunun nadir rastlanır özerk kurumsallaşma öyküsünde saklı olan ilhamı paylaşmak amacıyla tasarlandı.

Editörlüğünü, serginin küratörü olan İzzeddin Çalışlar’ın yaptığı katalog, Emel Engin, Fethi İsfendiyaroğlu, Seza Sinanlar Uslu, Gülsün Güvenli Vahdettin Engin, Köksal Bayraktar, Yıldızhan Yayla, Tarkan Okçuoğlu, Melih Şabanoğlu ve İzzeddin Çalışlar’ın Galatasaray Lisesi’nin tüm yönleriyle ele alındığı kapsayıcı makalelerinden oluşuyor.

The Galata Sarayı, registered in Istanbul’s records from the end of the 15th century onwards as a palace school; is the city’s only non-religious institution that has survived unchanged until the present day. Beginning with its founding myth based on the meeting of Bayezid II and Gül Baba, the building complex bore the very same name, and in time lent it to the neighbourhood evolving around it as well. The Galata Sarayı complex, which is used to train qualified personnel to the Ottoman Palace and Army throughout its history, became a pioneering military school; offering elementary-grade, and medical education. It hosted innovative developments such as a French curriculum and Western standards in education after the mid-19th century.

The Mekteb-i Sultani (Lycée Impérial Ottoman da Galata Serai), took shape as a professional European middle-school; through the close relations between Abdulaziz and the French Emperor Napoleon III, in a series of efforts formulated by Ali Pasha and Fuad Pasha, two influential Ottoman statesmen of the time. One of the first secular institutions, offering equal rights of education to the diverse peoples of the Ottoman Empire, Galatasaray saw considerable interest after opening and formed a new tradition of education after its first class graduated in 1871.

In the last 150 years; as the Mekteb-i Sultani in the final Ottoman years and as the Galatasaray High School from 1923 onwards – despite varying successes - the school became a symbolic institution and an elite identity for its students and alumni alike.

Designed to share the inspiring memory of this public institution; the exhibit thus presents glimpses from the school’s efforts, since 1868, to train skilled, qualified individuals.

Edited by curator İzzeddin Çalışlar the exhibition catalogue consists articles that give a unique insight to Galatasaray High School by Emel Engin, Fethi İsfendiyaroğlu, Seza Sinanlar Uslu, Gülsün Güvenli Vahdettin Engin, Köksal Bayraktar, Yıldızhan Yayla, Tarkan Okçuoğlu, Melih Şabanoğlu and İzzeddin Çalışlar.