Taşköprîzade Ahmed Efendi’nin (ö. 968/1561) Arapça olarak 965/1558 yılında kaleme aldığı eş-Şakâ’iku’n-Nu‘mâniyye fî ‘Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye adlı biyografi eseri Osmanlı devletinin kuruluşundan eserin telif tarihine kadar her padişah dönemini ayrı bir tabakada inceler. On tabakada toplam 521 biyografi ölüm tarihlerine göre sıralanarak verilmiştir. Ulema arasında dönemin düşünür ve hekimleri de yer almıştır. Eserde şahısların öğrenimleri, mesleki kariyerleri, talim ve irşad faaliyetlerinin yanı sıra eserlerine de yer verilmiştir.
Taşköprîzâde’nin vefatından sonra eser defalarca Osmanlı Türkçesine tercüme edildiği gibi esere onun bıraktığı yerden itibaren devam eden ve birbirini tamamlayan müteselsil zeyiller de yazılmıştır. Türkçe olarak kaleme alınan zeyillerin ilki ve en kapsamlısı Nev‘îzâde Atâyî’nin (ö.1045/1635) Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik adlı eseridir.
Kurumumuz tarafından Prof. Dr. Derya Örs’ün editörlüğünde başlatılan “Şakâ’ik-ı Nu‘mâniyye Çeviri ve Zeyilleri Projesi” kapsamında yayınlanan Atâyî Zeyli, Şakâ’ik’ın bıraktığı yer olan Kânûnî Sultan Süleyman döneminden Sultan IV. Murad devrinin ortalarına kadar gelmektedir. Her biri bir hükümdara tekabül eden sekiz tabakayı kapsayan eserde çoğunluğu hacimli 1133 biyografi yer almaktadır. Eser, Yrd. Doç. Dr. Suat Donuk tarafından üç yazma nüshasının karşılaştırılmasıyla yayına hazırlanmıştır. İki cilt olarak basılan eserin sonunda üç adet de dizin yer almaktadır. Bunların ikisi eserdeki biyografi başlıklarıyla sınırlı olup birincisi isme, ikincisi nisbeye göre tanzim edilmişken üçüncü dizin metinde geçen tüm şahıs isimlerinin yanısıra, yerleşim yeri (şehir, kasaba, köy), mimari yapı (medrese, cami, zaviye), coğrafi bölge, vb. tüm özel isimleri içermektedir.
Topkapı Sarayı Müzesi Ktp. Revan, No. 1438; Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Esad Efendi, No. 2309; Edirne Selimiye Kütüphanesi, No. 4702
Taşköprîzade Ahmed Efendi’nin (ö. 968/1561) Arapça olarak 965/1558 yılında kaleme aldığı eş-Şakâ’iku’n-Nu‘mâniyye fî ‘Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye adlı biyografi eseri Osmanlı devletinin kuruluşundan eserin telif tarihine kadar her padişah dönemini ayrı bir tabakada inceler. On tabakada toplam 521 biyografi ölüm tarihlerine göre sıralanarak verilmiştir. Ulema arasında dönemin düşünür ve hekimleri de yer almıştır. Eserde şahısların öğrenimleri, mesleki kariyerleri, talim ve irşad faaliyetlerinin yanı sıra eserlerine de yer verilmiştir.
Taşköprîzâde’nin vefatından sonra eser defalarca Osmanlı Türkçesine tercüme edildiği gibi esere onun bıraktığı yerden itibaren devam eden ve birbirini tamamlayan müteselsil zeyiller de yazılmıştır. Türkçe olarak kaleme alınan zeyillerin ilki ve en kapsamlısı Nev‘îzâde Atâyî’nin (ö.1045/1635) Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik adlı eseridir.
Kurumumuz tarafından Prof. Dr. Derya Örs’ün editörlüğünde başlatılan “Şakâ’ik-ı Nu‘mâniyye Çeviri ve Zeyilleri Projesi” kapsamında yayınlanan Atâyî Zeyli, Şakâ’ik’ın bıraktığı yer olan Kânûnî Sultan Süleyman döneminden Sultan IV. Murad devrinin ortalarına kadar gelmektedir. Her biri bir hükümdara tekabül eden sekiz tabakayı kapsayan eserde çoğunluğu hacimli 1133 biyografi yer almaktadır. Eser, Yrd. Doç. Dr. Suat Donuk tarafından üç yazma nüshasının karşılaştırılmasıyla yayına hazırlanmıştır. İki cilt olarak basılan eserin sonunda üç adet de dizin yer almaktadır. Bunların ikisi eserdeki biyografi başlıklarıyla sınırlı olup birincisi isme, ikincisi nisbeye göre tanzim edilmişken üçüncü dizin metinde geçen tüm şahıs isimlerinin yanısıra, yerleşim yeri (şehir, kasaba, köy), mimari yapı (medrese, cami, zaviye), coğrafi bölge, vb. tüm özel isimleri içermektedir.
Topkapı Sarayı Müzesi Ktp. Revan, No. 1438; Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Esad Efendi, No. 2309; Edirne Selimiye Kütüphanesi, No. 4702