Harfler Kitabı

Büyük Türk-İslam filozofu Fârâbî'nin Harfler Kitabı (Kitâbu'l-Hurûf) adındaki bu eseri, adını içindeki makalelerin harflerle isimlendirildiği Aristoteles'in Metafizik'inden almıştır. Filozofun eserleri ve düşünceleri göz önüne alındığında anlaşılması ve konumlandırılmasındaki zorluk ve problematik ile ön plana çıkan eser, metni neşretmiş olan Muhsin Mehdî tarafından 'Fârâbî metafiziği' olarak sunulmuştur. Ancak kitabın Aristoteles metafiziğindeki içerik ve sistematik yapıyı aynıyla devam ettirdiğini söylemek zordur.

Elinizdeki Harfler Kitabı'nda filozof, başta mantık ve metafiziğe dair konular olmak üzere kendine özgü yaklaşımıyla yer yer, dil-mantık ilişkisi, toplum ve felsefe ilişkisi gibi birçok konuyu ele almaktadır. Eser mantıksal/ontolojik kategorilerin incelenmesiyle başlamakta sonrasında bu kategorilerin çeşitli dillerde nasıl dillendirildiği anlatılarak bu kategorilerin tüm yerel dillerin ötesinde evrensel olduğu vurgulanmaktadır. Bunun yanında eserde, adı geçen bu kategoriler tek tek ve derinlemesine incelenmekte, 'cevher', 'araz', 'şey' ve 'varlık' gibi metafizik ve mantığa dair kavramlar anlatılmaktadır. Daha da önemlisi filozof eserde, Metafizikten Mantığa, Mantıktan toplumbilim ve siyasete kadar birçok görüşü kendine özgü yaklaşımıyla ele almaktadır.