Hicaz Demiryolu

Ey ilerlemeden yana olanlar, ilerlemeye inananlar,/Elimizde tanık olarak lokomotifin buharın, demirin gücü var/Öyleyse ileri, ilerlemeciliği savunanlar. Pommier'nin bu dizeleri, Endüstri Devrimi'nin en önemli yeniliklerinden biri olan demiryolunun, insanın hayal gücünü nasıl alevlendirdiğini gösteriyor. Gerçekten de 19. yüzyılda, kapitalist dünya ekonomisinin oluşumunda belirleyici rol oynayan faktörlerin başında demiryolu yer alıyordu. Ekonomik gelişme düzeyleri henüz demiryolu yapımını gerektirmeyen ülkeler bile, bu çığırın dışında kalamamışlardı; gelişmiş ülkeler açısından ise, çok kârlı bir faaliyet olan demiryolu yatırımları, yeni nüfuz alanları açmanın da bir aracı haline gelmişti. 19. yüzyılın sonlarına doğru, Osmanlı İmparatorluğu'nda da demiryolu yapımı, emperyalist devletlerin yeni ekonomik ve siyasi avantajlar sağlamasının en etkili yolu haline gelmiş ve acımasız bir rekabete sahne olmaya başlamıştı. Bu açıdan bakıldığında, Osmanlı Devleti'nin kendi yapıp işletebildiği tek hat olan, ama hedefe belki de bir adım kalmışken, çaresizlik içinde inşaatı durdurulan Hicaz Demiryolu Osmanlı demiryolları tarihinin en ilginç ve hüzünlü sayfalarından birini oluşturur.