II. Richard

II. Richard Shakespeare'in İngiltere'deki içsavaşlarla ilgili tarihsel oyunları arasındaki gerek şiirselliği, gerek oyun kişilerine sağladığı zengin olanaklar açısından en sevilen ve en sık oynanan yapıtlarından biridir. Öbür tarihsel oyunlarında olduğu gibi Shakespeare bu oyununda da Holingshed'in vakayinamelerinden yararlanmış ve geçiş döneminin çalkantılarını Ortaçağ krallık kavramı ile Yeniçağın siyasal gerçekçiliği arasındaki çelişkilerle sergilemiştir. Oyunun kahramanı Kral II. Richard, geleneksel ve yüceltilmiş krallık anlayışını öylesine benimsemiş, bu kutsallığına inandığı konuyla öylesine başı dönmüştür ki, ülkesinin somut gerçekleri ve karmaşık sorunlarıyla başa çıkamayacak bir duruma düşmüştür. Başarılı bir eylem adamı olamadığı için de sürgüne gönderdiği amcaoğlu Bolinbroke'un geri dönüp haksız olarak el konulan topraklarını geri istediği zaman, Bolingbroke'un öbür soylulardan gördüğü büyük destek karşısında amcaoğluna topraklarıyla birlikte tacını da kendi eliyle vermiş, kendine acıyan bir oyuncu durumuna düşmüştür. II. Richard oyun oynamaktan hoşlanan bir karakter olarak bir bakıma Hamlet'in habercisi gibi de düşünülebilir. Ancak Hamlet'in eylemlerine düşünceleri ve kullandığı sözcükler yön verirken, Richard'ın eylemleri sözcüklerinin denetimindedir. Shakespeare bu oyununda güzel söz söyleme esrikliğini oyun kişileri aracılığı ile sınırsızca kullanmış olsa bile, insan doğasının ve tarihsel gerçeklerin eksiksiz bir yorumunu sunmayı başarır.

Tadımlık

Sahne II

(İçeri JOHN GAUNT ve GLOUCESTER DÜŞESİ girer.)


GAUNT
Senin feryatlarından çok
Woodstock ile aramdaki kan bağı
Onu öldüren katilleri aramaya itiyor beni;
Ama madem düzeltmeye gücümüzün yetmediği bu suçu,
Katilleri cezalandırabilecek kişinin kendisi işledi,
O zaman davamızı, zamanı geldiğinde
Suçluların kafalarına intikam ateşi yağdıracak
Tanrıya havale edelim.

GLOUCESTER DÜŞESİ
Neden kardeşinin öldürülmesi sende
Daha ateşli duygulara yol açmıyor?
Kanının tüm sıcaklığını kaybedecek denli yaşlandın mı?
Edward'ın yedi oğlu, ki bunlardan biri de sensin,
Onun kutsal kanının bulunduğu yedi beden
Ya da tek bir kökten çıkan yedi dal gibidir.
Bazıları doğal süreç içinde kurudu;
Bazı dalları Kader kesti;
Ama sevgili efendim, hayatım, Gloucester'ım, Thomas'ım,
Edward'ın kutsal kanını taşıyan bu beden,
Bu soylu kökün umut veren dalı,
Onu çekemeyen bir el, bir katilin kanlı baltası ile
Parçalandı ve içindeki tüm değerli sıvı döküldü;
Bu dal kesildi, bahar tazeliğindeki tüm yaprakları kurudu.
Ah Gaunt, onun kanı senin de kanındı!
Sana biçim veren o yatak, o rahim,
O insan, o kalıp, ona da can vermişti.

Ve halâ yaşıyor ve nefes alıyor olsan bile,
Onunla birlikte sen de öldürüldün.
Babanın bir kopyası olan
Zavallı kardeşinin öldürülmesine ses çıkarmamakla
Babanın öldürülmesine razı oluyorsun...