^{XVIII. Asrın Ortalarına Kadar Türkiye'de İlim ve İlmiyeye Dair Bir Eser} Kevakib-i Seb'a Risalesi

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ
YÖNTEM

KEVÂKİB-i SEB‘A RİSALESİ’NİN YENİ HARFLERE ÇEVİRİSİ MUKADDİME
1. Fâide: İlmin Mâhiyeti
2. Fâide: İlminKonusu
3. Fâide: İlmin Gâyesi, Yararı, Temel Sebebi ve Arzı
4. Fâide: İlmin Taksîmi
5. Fâide: İlmin Fazileti

I. BÖLÜM
İLMİN KONUSU, GAYESİ, YARARI VE TEMEL SEBEPLERİYLE 360 İLİM
1. KEVKEB: YAZI İLİMLERİNDEN BAHSEDER VE İKİ TEDVÎR İÇİNDE ELE ALINIR
1. Tedvîr: Yazı sanatının keyfiyetiyle ilgili ilimler: Yazı araçları, yazı kuralları, güzel yazı, yazı türlerinin oluşumu, harflerin alfabetik sıralanışı
2. Tedvîr: Harflerin imlâsı ile ilgili ilimler harflerin güzel bir şekilde birleştirilmesi, imlâ, Kur’ân yazısı, şiir taktîi

2. KEVKEB: LAFIZLARLA İLGİLİ İLİMLERDEN BAHSEDER, ÜÇ TEDVÎRİ VARDIR
1. Tedvîr: Kelimenin müfredâtıyla ilgili ilimler: Harflerin çıkış yerleri, dilbilim, sarf
2. Tedvîr: Bileşik kelimelerle ilgili ilimler: Nahiv, maânî, beyân, bedî, arûz, kâfiye, şiir tenkîdi, şiirle teşvik veya caydırma, nesir yazı, nesir yazanın ihtiyaç duyduğu şeyler, durumun gereğine uygun konuşma, şiir divanları, târih

3. Tedvîr: Arap ilimleri ile ilgili: Ata sözleri, farklı halkların âdet ve gelenekleri, sözün mecâz, kinaye ve sâir manâda kullanımı, yazışma, mahkeme sicilleri, kelimelerin Arapça kurallara aykırı kullanımı, bulmacalar, muammâ; cinâs, kelimelerin benzerliğine dayalı oyun, krallarla konuşma usûlü, kelimelerin yerlerini değiştirerek oynanan oyun, kelimelerin benzerliğine dayalı oyun, peygamberler tarihi

3. KEVKEB: ZİHİNDE BULUNAN MAKÛLÂTTAN BAHSEDEN İLİMLER: İKİ TEDVÎRİ VARDIR
1. Tedvîr: Mantık veya ilm-i mîzân
2. Tedvîr: Münâzara ve derste hatadan koruyan ilimler: Ders metodu, tartışma usûlü, fikrini ispat ve karşı iddiâyı çürütme, hilâf

4. KEVKEB: ÂYÂNLA İLGİLİ KONULAR
1. Tedvîr: İlâhî ilim
2. Tedvîr: İlâhî ilmin dalları konusundadır: İnsân nefsi, melekler, maâd, peygamberlik, farklı inanç mezhebleri, Peygamberlik alâmetleri, ilimlerin taksîmi
3. Tedvîr: Tabîî ilim konusundadır
4. Tedvîr: Tabîî ilim dalları: Tıp, baytarlık, botanik, zooloji, tarım, madencilik, mücevherler, astronomi, meteoroloji, firâset, rüyâ tabiri, ahkâmunnucûm, sihir, tılsım, simyâ, kimyâ
5. Tedvîr: Tabîî ilimlerin dalları

1. Matla: Anatomi, göz hekimliği, aşçılık, farmakoloji, farmakope, elbiselerdeki lekeleri temizleme, mürekkep yapımı, cerrahlık, kan alma, tıpta kullanılan ölçü ve tartılar
2. Matla: Fal türleri: Yüz çizgileri, el falı, kürek kemiği falı, iz sürme, su çıkarma, hava tahmin, madenlerin keşfi, baz olaylardan diğerlerini istidlal, organların sekmesi yorumu ile fal
3.Matla: Yılın bazı günlerinin anlamı, kum falı, duyulan sözlerin iyiye veya kötüye yorumu, harflerin şekilleriyle yorum
4. Matla: Sihrin dalları: Muhabbet veya nefret ettirme, kutsal şeyler tavassutu ile istekte bulunma, tılsımla hastayı iyileştirme, ruh çağırma, çağrılan ruhları veya melekleri gösterme, cin çağırma, çizgiler üzerine harf ve şekiller koyarak insanları etkileme, huzurdaki şahsı görünmez kılma, mal edinme yöntemleri, kıymetli taşları tanıma, el çabukluğuyla göz boyama, bazı araçlarla yapılan sihir

6.. Tedvîr: Matematik ilimler: Geometri ve mühendislik, astronomi, müzik, sayılar veya aritmetik
7. Tedvîr: inşaat mühendisliği, optik, ışığın kırılma ve yansıması ile ilgili dioptrik ve katoptrik yakıcı aynalar, denge bilim: ağırlık merkezi, hareket-kuvvet ilişkisi, yüzölçümü, yerden su çıkarma, savaş âletleri, atıcılık, gece- gündüz değişimi, zamanölçer araçların yapımı, denizcilik, yüzücülük, ağırlıklar ve tartılar, tabiatta boşluk olmadığı

8..Tedvîr: takvim çizelgelerinin yazılışı, günlerin uzanıp kısalmasının hesabı, yıldızların gözlenmesi, gözlem araçları, zaman âletleri, güneş saati, çemberli küre, kürenin hareketi, planosfer çizimi, gök cisimlerinin uzaklık ölçümü, ayın menzilleri, coğrafya, yol mühendisliği, coğrafi ölçüler, iklimlerin özellikleri; devr ve kevr: astronomik yıllar, iki veya daha çok yıldızın kavuşma konumu, olacak büyük olayların astroloji ile tahmini, milletlerin milli törenleri, namaz vakitleri, usturlabın kullanımı, saatler

9. Tedvîr: Sayı ilminin dalları: aritmetik, matematik problemler, cebir, miras paylaşımında orantı kuralları, mirasın hesabı, mirasda paylar, rakam kullanmaksızın saymak, gizli pazarlık, uyumlu sayılar, sayılar arasındaki gizli sevgi ve nefret, savaşta ordunun dizilmesi: tabiye (taktik)
10. Tedvîr: Sayı ilminin dallarından: Müzik, acaip âletler, dans, cilve

5. KEVKEB: AMELİ HİKMET
1. Tedvîr: Ahlâk
2. Tedvîr: Ev ekonomisi
3. Tedvîr: Siyâset
4. Tedvîr: Devlet başkanlarının âdâbı, Bakanların âdâbı, belediye başkanlığı, ordu donatım ve yönetimi

6. KEVKEB: DİNİ İLİMLER
1. Tedvîr: Kırâat
2. Tedvîr: Hadis rivâyeti
3. Tedvîr: Kur’ân tefsiri
4. Tedvîr: Hadis yorumu
5. Tedvîr: Kelâm
6. Tedvîr: Fıkıh usûlü
7. Tedvîr: Fıkıh

İbrâhîm Halebî’nin Mülteka’l-ebhur adlı kitabından alınmış olan fihrist
8. Tedvîr: Dinî ilmlerinin dalları
1. Matlab: Şâz kıraatlar, harflerin çıkış yerleri, kıraatda dirâyet, Mushafların yazılması, Mushaf yazma âdâbı
2. Matlab: Hadis ilminin dalları: Hadis şerhi, hadislerin söyleniş veya vukû sebepleri, hadiste nesh, hadislerin te’vîli ve Hz. Peygamberin sözlerindeki remiz ve işaretler, hadîs metinlerinde garib, hadislere yapılan saldırıları bertaraf etme, hadislerde özel-genel uyumunu sağlama, râvîlerin halleri, Hz. Peygamberin tıbbı
3. Matlab: Tefsir ilminin dallarından: Mekki, Medeni âyetler, def ’aten veya âyet âyet inen sûreler, Cebrâil’in yalnız veya meleklerin eşliğinde getirdiği âyetler, peygamberlerden bir veya birden çoğuna inen âyetler, Kur’ân’ın adları, Kur’ân metinlerinin bir araya getirilişi, sûrelerin sayısı, seferde veya hazerde inenler, gece veye gündüz inenler, Kur’ân ilimlerine dâir Suyûtî’nin el-İtkân adlı eserinden nakledilen diğer konular
6. Matlab: Fıkıh usûlünün dallarından: Mantık, münâzara, cedel, hilâf, ferâiz, mahkeme zabıtları, kadılık âdâb ve şartları

7. KEVKEB: İLÂHİ İLİMLER VE METAFİZİK BİLGİLER
İlk tabakada olan ilimler: Vecd, tâlib, meczûb, hâl,makâm ve diğerleri

II. BÖLÜM
İlmi üstaddan alma usûlü; hangi sıra takip edildiği; her dalda okutulan kitaplar; İslâm bilginlerinin ilimlerinin önceki peygamberler derecesinde oldukları
1. Fâide: Yararlı ilimler
2. Fâide: Şe’rî ne demektir
3. Fâide: Şer’î ilmin hükmü
4. Fâide: İslâm âlimleri ciddi araştırmacıdırlar, onlar, güçleri yalnızca tercüme etmeye yetenlerden değildirler
5. Fâide: Önceki bilginlerin ilimde elde ettiği itibar
6. Fâide: Öğrenci olmanın şartları

İlim tahsiline talip olan kimsenin sırayla hangi dersleri alacağı ve bu derslerde hangi kitapları okuyacağı....71
İcâzet: Tefsir ilminide okuyup Kur’ân-ı Kerîm’i iyice kavradıktan sonra hocası öğrencide gerekli manevi olgunluğu müşahede ederse ulema toplanıp bir törenle ona her ilmi okutma izni verirler
Öğrenimlerini tamamlayanların sırayla aldıkları görevler ve medreselerin dereceleri

Yaratılış felsefesi, Zamanın burçlarla bölünmesi, Başak burcu devrinin yedi bin yıl sürmesi, her bin yılın bir gezegene tekâbül etmesi ve her bin yıl başında bir mürşidin gönderilmiş olması
Tefsîr, Hadîs, Fıkıh ve Kırâat’ın üçer rütbesi vardır
Hz. Peygamber’den ve sonraki ilk tabaka Hulefâ-i râşidîn, ashâb, sonra tâbiîler, üçüncü tabaka tabau’t-tâbiîn ve tefsir, hadîs fıkıh ve kırâat’ta büyük alimlerden bazıları ve menkıbeler
Yazarın çağdaşı bazı bilginler

HATİME
1. Hidâye: Konuşma, yazmanın başlangıcı
2. Hidâye: Kutsal kitapların indiriliş sebepleri
3. Hidâye: Toplumların inanç ve ilimleri
4. Hidâye: İslâm bilginlerinin bütün ilimlerde diğer milletlerle ortak oldukları
5. Hidâye: Yalnızca İslam bilginlerine mahsus olup diğer milletlerin katılımının söz konusu olmadığı bilimler. Kur’ân-ı Kerîm, İncil ve Tevrat mukayesesi

6. Hidâye: Hz. Muhammed’in peygamberliğinin aklen ve naklen sabit olduğu
7. Hidâye: Hz. Peygamberin peygamberliğinin Tevrât, Zebûr ve İncil’de nass ile sabit olduğu
8. Hidâye: İsa peygamberin ulûhiyetinin aklen ve naklen bâtıl olduğu
Tasavvuf ilimleri birkaç tabakadır. Tasavvufi yorumlar nasıl anlaşılmalıdır

1. Bölümdeki konu başlıklarının Osmanlı Türkçesinden Fransızcaya yapılmış olan açıklamalı çevirileri ve bunların Yeni Türkçeye çevirisi
Kitapta zikredilen ilimlerin alfabetik sırayla listesi ve bulundukları yaprak ve sayfa numaraları
Ek- I: Asıl metnin ilk sayfası
Ek-II: Asıl metnin son sayfası
Ek-III: Konu başlıklarının Fransızcaya tercüme metinlerinin ilk sayfası

Ek-IV: Konu başlıklarının Fransızcaya tercüme metinlerinin son sayfası
Ek-V: Kitabın ekinde Paris’e gönderilen 1741 tarihli mektup ve bu mektubun yeniden yazılarak Türkçeye çevirisi
Ek-VI: Kitabın içeriği ile ilgili Fransızca iki sayfalık yazının yeniden yazılarak Türkçeye çevirisi
Ek-VII: Kitabın Kraliyet Kütüphanesi’ne giriş yazısı ve yeniden yazılarak Türkçeye çevirisi

Bibliyografya ve kısaltmalar
Terimler ve kavramlar dizini
Kitap adları dizini
Şahıs ve millet adları dizini
Yer adları dizini
Fransızca metinlerin genel dizini