Lehistan'da Bir Osmanlı Sultanı _{IV. Mehmed'in Kamaniçe-Hotin Seferleri ve Bir Masraf Defteri}

Bu kitabın yazılış macerası, Prof. Halime Dr. Doğru nun Başbakanlık Osmanlı Arşivi nde bir masraf defterinin dikkatini çekmesiyle başladı. Defter, IV. Mehmed in Hotin seferi sırasında kışladığı Hacıoğlupazarı ndaki menzil sarayında yapılan harcamalara aitti ve Kasım 1673-Nisan 1674 tarihleri arasında geçirilen 172 güne ait harcamalar buraya tek tek yazılmıştı. IV. Mehmed in, önce Kamaniçe ye ardından da Hotin e yaptığı seferler farklı anlamlarla yüklüydü. Padişah her iki sefere de annesi Turhan Sultan la, kız kardeşleri Gevherhan ve Beyhan Sultanlar ı, Haseki Gülnuş Sultan ı ve Şehzade Mustafa yı götürmüştü. Hatta Kamaniçe seferinde fethedilen irili ufaklı kalelere saray kadınlarının adını vererek onların anısını yaşatmak istemişti. IV. Mehmed Edirne den Hotin seferi için hareket ettiği sırada Haseki Gülnuş Sultan hamileydi ve Osmanlı tarihinde ilk kez hamile bir haseki sefere katılıyordu. Menzillerde gösterilen ihtimama rağmen, kış bastırınca hasekinin çadırda doğum yapması sakıncalı bulunmuş, Gülnuş Sultan ın bir an önce kışlık saray olarak düzenlenen Hacıoğlupazarı menziline dönmesine karar verilmişti. III. Ahmed işte burada doğdu ve birkaç gün sonra ramazan bayramı başlayınca kutlamalar doğum şenliklerine karıştı. Saray kadınlarının harem dışındaki faaliyetlerinde, IV. Mehmed in annesi Ukrayna kökenli Turhan Sultan ın rolü çok önemliydi. Lehistan seferlerini fırsat bilip ailesinin genç hanımlarıyla birlikte doğduğu toprakları ziyaret edip hasret gidermiş, oğluyla birlikte imparatorluğun çeşitli yerlerinde de bulunmuştu. Prof. Doğru nun arşivde bulduğu menzil sarayına ait masraf defteri, harcamaların yazıldığı bir defter olmaktan çok, gündelik yaşam, sarayın döşenmesi ve saray mutfağı hakkında verdiği bilgiler açısından önem taşıyor.