Makalat Şeyh Safi Buyruğu

Safevî tekkesinin kurucusu Şeyh Safî’nin hayat hikayesini ve fikirlerini bir araya toplayan Kızılbaş Aleviliğinin temel kaynaklarından İbnü’l-Bezzâz’ın Farsça Safvetu’s-Safâ adlı eserinin Dördüncü Bölümü 15. asırda Kâşifu’l-Kulûb adıyla Türkçe’ye çevrilmiştir. İbn Bezzâz, eserinin ilgili bölümünü Şeyh Safî’nin Makâlât veya Menâkıb adıyla bilinen eserlerinden hareketle oluşturmuştur.
Elinizdeki eser, çeşitli kütüphanelerde Şeyh Safî’ye ait gösterilen 20’yi aşkın yazmadan hareketle yapılan bir tahkik çalışmasıdır. Şeyh Safî’nin fikirlerini içermesi ve onun döneminde Makâlât, daha sonraki dönemlerde Buyruk adının verilmesi nedeniyle, çalışma Makâlât adıyla yayınlanmıştır. Safvetu’s-Safâ’dan yapılan bu çeviri, Kızılbaşlığın ilk Türkçe yazılı kaynaklarından olması ve eser üzerinde tahrifatın yapıldığı Safevîlerin kuruluşundan yaklaşık yarım asır önceye ait Farsça yazmalara dayanması sebebiyle, son derece önemlidir.
Çünkü 15. asrın sonlarından itibaren bu esere pek çok ilaveler yapılmış, bazı kısımlar ise çıkarılmıştır. Eldeki yazma nüshalara bakılırsa, bu tür tahrifat Safevîlerden az önce başlayarak Safevîlerle birlikte artmıştır.
Bu dönemde esere Nişâtî ve Ebû’l-Feth el-Hüseynî (977/1569) tarafından ciddi müdahalelerde bulunulmuştur. Elinizde bulunan Şeyh Safî’nin Makâlât’ı, Türkiye’de Aleviliğin yazılı kaynakları ve Aleviliğin İslam ile ilişkisi konusunda yaşanan tartışmaların çözümüne büyük katkılar sağlayacaktır.
Çünkü Şeyh Safî’nin Makâlât’ı, Anadolu Aleviliğinin oluşumunda Hacı Bektaş Velî’nin Makâlât’ı kadar etkili olmuş bir kaynaktır.