Muhibbi Divanı

Muhibbî/Muhib Osmanlı Sultanı Kanunî Sultan Süleyman’ın (1520-1566) mahlasıdır. Kanunî’nin şiirleri ilk kez II.Mahmut’un kendisi de şair olan kızı Adile Sultan tarafından 1308 (1890-91) yılında İstanbul’da bastırılmıştır. Bu matbu dîvân, Latin harfleri ile 1980 yılında Vahit Çubuk tarafından, Dîvân-ı Muhibbî Kanunî Sultan Süleyman’ın Şiirleri adıyla üç cilt halinde yayımlanmıştır. 1977 yılında Coşkun Ak tarafından Atatürk Üniversitesi’nde yapılan doktora çalışması 1987 yılında, Kültür ve Turizm Bakanlığınca Muhibbî Dîvânı-İzahlı Metin adı ile yayımlanmıştır. Bakanlığımızın 2001 tarihli tıpkı basımı, Süleymaniye Kütüphanesi Arşivi’nde 3873 numara ile kayıtlı yazma üzerinden yapılmıştır. Dîvân, 245x150 (170x85)mm boyutlarında, 279 yaprak olup, her yaprağın bir yüzünde genellikle 9 satır bulunmaktadır. Talikle yazılmıştır. Orta kalınlıkta krem kimileri koyu nohudî renkli abadî kağıt kullanılmıştır. Sırtı siyah, kapaklar koyu kahverengi deri cilttir. Ortada siyah zemin üzerine altın yaldızlı bir şemse çerçevesinde yaldızlı tığlar vardır. Şemsenin içi altın yaldızlı rumî çiçeklerle bezenmiştir. Cilt orijinal değildir. Onarım görmüştür. Mikleplidir. 1a’da Sultan III. Osman’ın vakıf mührü ile mührün hemen altında evkaf müfettişlerinden İbrahim Hanif’in vakıf kaydı ile onun altında mührü görülmektedir. 1b yüzünde atın safihada Dîvân -ı Hamis Bende-i Huda Muhibbî (Beşinci Dîvân, Allah’ın kulu Muhibbî) yazısı vardır. Yazı dışındaki kısım lacivert üzerine hataî ve dört yapraklı çeşitli çiçeklerle süslüdür. Safiha yeşil üzerine bezemeli bir cetvelle çerçevelenmiştir. Bu dikdörtgen çerçevenin üstünde mihrabiye bulunmaktadır. Mihrabiye altın yaldız çinbulutları ve çiçeklerle bezelidir. Bu bezemelerin üstünde lacivert renkli tığlar vardır. Tığlar yine çiçeklerle bezelidir. Tığların aralarında boş kalan yerler aynı türden altın yaldızlı küçük bitkilerle süslenmiştir. Yazı çevresi altın yaldızla cetvellenmiş ve cetvelin her iki çevresi koyu lacivert mürekkeple kontürlenmiştir. Her gazel başında süslemeler mevcuttur. Bu her defasında değişik süslemelerle gül ve goncası, hatmi, lale, karanfil, menekşe, sümbül ve nergis gibi değişik çiçekler bütün bir divan boyunca çok çeşitli biçimlerde sitilize edilmiştir. Çiçekler çok zariftir ve kullanılan renkler açısından çarpıcı özelliklere sahiptir. Dîvân, Kanunî’nin baş müzehhibi Karamemi tarafından tezhip edilmiştir. Dua cümleciklerinden dîvânın, Kanunî hayattayken istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Dîvân üç bölümden oluşmakta olup, her biri kendi içinde bütünlük arz etmektedir.