Nizam-ı Kadim'den Nizam-ı Cedid'e III. Selim ve Dönemi / Selim III and His Era from Ancien Regime to New Order

Bu kitap çalışmasında asıl hedef, ölümünün 200. yılında III. Selim’i ve dönemini çeşitli açılardan değerlendirmek, “nizâm-ı kadîm”den “nizâm-ı cedîd”e, başka bir ifadeyle klasik yönetim sisteminden yeni düzene geçiş çabasını ve sonuçlarını özgün araştırmalarla ve disiplinler arası çalışma yöntemiyle tartışmaktır. Bu dönem şüphesiz, Osmanlılar’ın sosyal, siyasal, askerî, fikrî ve tarihî açılardan çok önemli evrelerden birini oluşturan; birbirleriyle uyumlu veya uyumsuz iniş çıkışların, gelişmelerin, hatta sıçramaların yanında derin hayal kırıklıklarının da yaşandığı bir aşamaya denk düşer. Fakat Batı çağdaşlaşma sürecinde gözlemlenen dikkat çekici hareketlilik, akla uygun düşen yenilikçilik, kendi kendini disiplin altına alabilme ve yenileyebilme becerilerinin, Osmanlılar’ın bu dönemindeki çabalarının bazılarında da görülebildiğini belirtmek gerekir.
Niyazi Berkes’in Türk çağdaşlaşma tarihinin “ikinci aşaması” olarak adlandırdığı III. Selim dönemindeki askerî yapıdan dış siyasete, sanattan eğitime kadar yayılan çeşitli alanlarda yaşanmış gelişmelerde, yenileşme çabaları konusunda “ne olduğunu” ortaya koymaktan veya olanın göz alıcı bir şekilde “fotoğrafını çekmek”ten ziyade, “niçin olduğunu” inceleyen araştırmalardan oluşan bu çalışmanın Türk siyaset, kültür ve düşünce tarihine mütevazı bir katkı sağlayacağını ümit etmekteyiz.