Osmanlı İmparatorluğu'nda Islahatlar

Kitap Osmanlı Devleti'nde Kanunî devrinden Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar yapılan ıslahat hareketlerinin tarihidir. Evvelâ bozuklukları gören ve bunları padişahların dikkatine doğrudan ya da dolaylı olarak arz edilen nasihatnamelerle başlar. En ciddî ıslahat adımı bu nasihatlerin söyledikleriyle değil de 1730'da kanlı yeniçeri isyanı ile biten III. Ahmed devrinde atılır. Yeniçeri Ocağı'ndaki bozuklukları teşhis edip yeni bir ordu kurmak isteyen III. Selim'in devri de yine yeniçeri ayaklanması ile kanlı bir şekilde kapanır. Sultan II. Mahmud'un en kuvvetli ıslahatı yeniçerileri ortadan kaldırması, Nizam-ı Cedid'i kurması ve ıslahata karşı olan molla takımını sindirmesidir. Aynı zamanda sivil idarede de değişikler getirir. Abdülmecid zamanında ıslahata devam edilir, Avrupa'dan gelen kanun-u esasî fikri bir idée fixe olur, fakat anayasayı ilân etmek istemeyen Abdülaziz bir askerî darbe ile taht'tan indirilir. Kanun-u esasî 1876'da II. Abdülhamid'le ilân edilir, fakat ömrü kısa sürer, zira yeni bir askerî darbe devlet idaresini 33 sene elinde tek başına tutup sivil idare, eğitim, ulaşımda ıslahat yapan sultanı taht'tan indirir. 1913'de Enver Paşa'nın darbesi, İttihat ve Terakki partisinin diktatörlüğü, Almanlarla beraber Birinci Dünya Savaşına giriş Osmanlı İmparatorluğu'nu tarihe gömer. Kitap bir bakıma da askerin devlet işlerine karışmasının İmparatorluğun çöküşündeki büyük rolünü dile getirir. Türkiye Cumhuriyeti zümrütü anka kuşu gibi Osmanlı Devleti'nin küllerinden doğar.