Osmanlı Uleması ve Türkiye Cumhuriyeti Değişimin Failleri ve Geleneğin Muhafızları

Bu kitap Osmanlı İmparatorluğunun son yıllarında ve Türkiye Cumhuriyetinin ilk döneminde ilmiye sınıfı içindeki entelektüel tartışmaları ve siyasi hareketleri inceliyor. Birbirine rakip vizyonların dini eğitimde yapılacak reformlar ve medreselerin modernizasyonu tartışmalarını nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. Müslüman aydınların laik Cumhuriyetin dinle ilgili politikalarına karşı sergiledikleri tepkileri ve değişen tutumlarını inceleyerek, din ile devlet arasındaki ilişkide yaşanan değişimlerin daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. İlmiye sınıfı içindeki bölünmeyi ortaya çıkararak, ulemanın, bugün Türkiyede hâlâ canlı olan köklü mirasına ışık tutuyor. Amit Bein Clemson Üniversitesinde öğretim üyesi.

Beinın son dönem Osmanlı uleması hakkındaki örnek bilimsel çalışması, çoğu kez monolitik ve gerici olarak tasvir edilen bir sınıfı kesinlikle en iyi şekilde resmediyor. Osmanlı Uleması ve Türkiye Cumhuriyeti sadece Osmanlı ulemasının modernitenin meydan okumalarına farklı şekillerde tepki verdiğini göstererek değil, aynı zamanda imparatorluğun son döneminde, yaygın olarak farz edilenden çok daha önemli bir rol oynadığını ispatlayarak bu özselleştirici yaklaşıma meydan okuyor. Birçok farklı arşivden elde edilen orijinal Osmanlı belgelerine ve keskin bir analize dayanan bu çalışma, Osmanlı tarihi çalışan bilim adamları için örnek alınacak bir model vazifesi de görecektir.
M. Şükrü Hanioğlu