Şeyhülislamlık Arşivi Belgelerinde Ulemanın Soy Kökenleri ve Aile Bağları Sicill-i Ahval İdaresi Belgeleri Bağlamında 1879-1924

Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren halkın dinî konulardaki problemlerine çözüm bulmak amacıyla daha sonraki süreçte adına “şeyhülislâmlık” veya “meşîhat” denilen müftülük kurumu oluşturulmuştur. Tarihi, Molla Fenarî'ye kadar giden Şeyhülislâmlık, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasıyla tek bir mekânda toplanmış ve buraya “meşîhat dairesi” veya “fetvahâne” ismi verilmiştir.
Osmanlı devletinde Tanzimat'tan sonra devlet memurları ile ilgili bilgilere hızlı ve kolay ulaşabilmek amacıyla özlük hakları konusunda yeni düzenlemeler yapılmıştır. 5 Şubat 1879 tarihinde Sicill-i Ahvâl İdaresi kurulmuş, bu idareye bağlı olarak da Şeyhülislâmlık bünyesinde “Bâb-ı Fetvâ Sicill-i Ahvâl Şubesi” açılmıştır. Böylece ilmiye personelinin doğum tarihi, eğitim durumu, görevleri, eserleri, rütbe ve madalyaları gibi bilgiler derli toplu olarak tercüme-i hâl dosyalarında muhafaza edilmiş ve Şeyhülislâmlıktan günümüze intikal etmiştir.