Hayat ağacı bütün kültürlerde yaradılışın kaynağı olarak kabul görmüştür. Türk kültüründe ise ağaç kültünün özünü hayat ağacı oluşturmaktadır. Dinî ve sivil mimarî eserlerin bezemelerinde çok sık kullanılan bu motif, ana teması değişmeden Anadolu Selçuklu Devleti’nde, Beylikler döneminde, Osmanlı dönemi eserlerinde de yüzlerce örneği ile bezemelerde kullanılmış olup günümüze gelmiştir. Taş, mermer, ahşap üzerinde, madenî eşyalarda, hat sanatında, kitaplarda, ciltlerde, diğer ahşap ve maden işlerinde yer almış olan hayat ağacı motifi Osmanlı döneminde olduğu gibi günümüzde daha çok servi formunda, halk sanatlarına özgü bezeme unsuru olarak halı, seccade, kilim, kumaşlar, işleme ve baskılar, keçe ve örmeleri içine alan zengin bir tekstil alanında yaşamaktadır. Kaynağını derin köklerimizden alan hayat ağacı geleneklerimize yansımış, atasözlerimizden destan ve efsanelere kadar geniş bir alana da yayılmıştır. A. Süheyl Ünver Sanat Atölyesi sanatkârlarının yorumlarını ve diğer zengin görsel malzemeleri ile hayat ağacı bu kitapla meyvesini vermiş bulunuyor. (Ankara 2019)
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ
ÖN SÖZ
TÜRK KÜLTÜR VE SANATINDA HAYAT AĞACI GİRİŞ
I. BÖLÜM
HAYAT AĞACI
Efsanelerde Hayat Ağacı
Türk İnanç ve Düşünce Sisteminde Hayat Ağacı
İslâm’da Ağaç
Tûbâ Ağacı
Ölümsüzlük Otu
Noel Ağacı
II. BÖLÜM
ANADOLU SELÇUKLULARINDA HAYAT AĞACI TASVİRLERİ
A. Selçuklu Yapılarında Hayat Ağacı
Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası (1228)
Kubad Âbad Sarayı (1236)
Kayseri Karatay Kervansarayı (1240
Konya İnce Minareli Medrese / Sâhib Âtâ Dâru’l-Hadisi (1263-1268)
Sivas Gökmedrese/Sâhibiye Medresesi (1271)
Gökmedrese’nin Hayat Ağaçları
Gökmedrese’de Yeni Bulunan (İç Eyvandaki) Hayat Ağacı
Sivas Çifte Minareli Medrese (1271)
Kayseri Şah Cihan Hatun Türbesi/Döner Kümbet (14 yy.)
Erzurum Çifte Minareli Medrese (1293)
Erzurum Yakutiye Medresesi (1310)
Beyşehir Eşrefoğlu Camisi (1299)
B. Mezar Taşlarında Hayat Ağacı
III. BÖLÜM
OSMANLIDAN GÜNÜMÜZE HAYAT AĞACI
Osmanlı Yapılarında ve El Sanatlarında Hayat Ağacı Örnekleri
İshak Paşa Sarayı (1784)
Hat Sanatında Hayat Ağacı
Madeni Eşyalarda Hayat Ağacı
Tekstil Sanatlarında Hayat Ağacı
IV. BÖLÜM
GELENEKLERİMİZDE HAYAT AĞACI
Kütük Atma / Dökme
Düğün ve Şenliklerde Nahıl
Nevşehir ve Ürgüp Yöresinde Nahıl
Edirne ve Kırklareli’nde Ahret Çiçeği
Kars-Ardahan Yöresinde Şah Bezeme ve Kaldırma
Düğünlerde Bayrak Kaldırma ve Bayrak Direği
SONUÇ
A. SÜHEYL ÜNVER SANAT ATÖLYESİ’NİN
HAYAT AĞACI YORUMLARI
SÖZLÜK
KAYNAKLAR
DİZİN
A. SÜHEYL ÜNVER SANAT ATÖLYESİ SANATÇILARI
Gülbün Mesara
Filiz Bengi
Şermin Ciddi
Asuman Güldağ
Nimet Kalkanlı
Rabia Koçer
Nebahat Pektaş
Nuran Saygan
Baskısı tükendi
