Valide Sultanlar Yazma Eser Sergisi Kataloğu - Valide Sultans Manuscript Exhibition

İslâm medeniyetinin günümüze ulaşan en değerli yadigârlarından olan yazma eserler vasıtasıyla geçmiş ile gelecek arasında kesintisiz bir ilim ve sanat köprüsü kurulmuştur. Âlimler, ârifler, devlet adamları gibi etkin makamların himaye ettiği yazma eserlerin istinsahı, tezyînâtı ve muhafazı için çaba sarf edenler arasında, şehzâde yetiştirmenin yanı sıra devlet mekanizmasında etkin rol alan, inşâ ettirdikleri hastaneler, okullar, camiler ve bilumum hayratlarıyla topluma hizmeti vazife bilen Vâlide Sultanlar da yer almaktadır.

Başkanlığımıza bağlı yazma eser kütüphaneleri içerisinde, husûsen kitapseverliğiyle meşhur olan III. Murad’ın annesi Nurbânû Sultan, IV. Murad ve Sultan İbrâhim’in annesi Mâhpeyker Kösem Sultan, IV. Mehmed’in annesi Turhan Vâlide Sultan, III. Selim’in annesi Mihrişah Sultan, Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Vâlide Sultan gibi vâlidelerin vakfettiği yazma eserlerden oluşan koleksiyonlar büyük bir yekûn tutmaktadır. Rami Kışlası’nı inşâ eden II. Mahmud’un eşleri Sultan Abdülmecid’in annesi Bezmiâlem Vâlide Sultan, Dârüssaâde kethüdalarına koleksiyonu için yeni kitaplar temin etmelerini salık vermiş, IV. Mehmed’in annesi Turhan Vâlide Sultan ise halkın istifadesi için geniş bir koleksiyonu saraydan çıkartıp Eminönü Yeni Câmii’ne naklettirmiştir. Bu ve benzeri faaliyetler, Vâlide Sultanların sadece yeni mekânlar inşâ ettirerek değil, kitabın ve kütüphanelerin yaygınlaşmasını sağlayarak da hayra hizmet ettiklerini göstermektedir.

Türkiye Yazma Eseler Kurumu tarafından 12 Ocak 2024 tarihinde, Rami Kütüphanesi’nde açılan “Vâlide Sultanlar” Yazma Eser Sergisi vesilesiyle hazırlanan “Vâlide Sultanlar” Yazma Eser Sergisi Kataloğu’nda, meşhur hattatlardan Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından Pertevniyal Vâlide Sultan’ın türbesi için yazılan Mushaf-ı Şerîf, meşhur müzehhiplerden Mehmet Şevki Efendi’nin tezyîn ettiği Delâilü’l-Hayrât, Turhan Vâlide Sultan ile Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın istekleri üzere tercüme edilen Enîsü’l-Munkati‘în ile Risâletü’l-Kuşeyriyye, Yedikuleli Seyyid Abdullah Efendi’nin yazdığı meşk murakkâsı ve Kâtip Çelebi’ye ait eşsiz gemi çizimlerinin yer aldığı Tuhfetü’l-Kibâr fî Esfâri’l-Bihâr gibi eserlerin de bulunduğu elli dokuz yazmanın tezyînât ve muhtevaları hakkında geniş bilgi verilmektedir.